Του , Φυσικού M.Sc., Ph.D., επιστημονικού συνεργάτη της ΕΤΕΜ
Οι κλιματολογικές συνθήκες στην περιοχή της Μεσογείου ευνοούν ιδιαίτερα την εκμετάλλευση ορισμένων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως είναι η ηλιακή και η αιολική. Η εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας γίνεται οικονομικά βιώσιμη σε μεγάλες κεντρικές μονάδες παραγωγής, σε περιοχές με υψηλό αιολικό δυναμικό. Αντίθετα, η διάχυτη ηλιακή ακτινοβολία και η απλότητα των φωτοβολταϊκών (Φ/Β) συστημάτων δίνουν τη δυνατότητα αποκεντρωμένης παραγωγής ενέργειας, με τη μετατροπή της ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρισμό, από μικρές, διάσπαρτες μονάδες.
Τα πλεονεκτήματα των Φ/Β συστημάτων είναι πολλά. Τα πλαίσια έχουν υψηλή αξιοπιστία (οι περισσότεροι κατασκευαστές Φ/Β πλαισίων δίνουν εγγύηση 20 ετών) ενώ η διάρκεια ζωής τους ξεπερνά τις μερικές δεκαετίες. Ακόμα, υπάρχει δυνατότητα κάλυψης ευρείας κλίμακας εφαρμογών, από λίγα watt μέχρι αρκετά ΜW και η παραγωγή ενέργειας γίνεται συνήθως στον τόπο της κατανάλωσης ώστε να αποφεύγεται το κόστος και οι απώλειες κατά τη μεταφορά. Επίσης, η επεκτασιμότητα των συστημάτων επιτρέπει την προσαρμογή της εγκατάστασης σε μελλοντικές ενεργειακές ανάγκες. Τέλος, οι εκπομπές ρύπων είναι μηδενικές κατά τη λειτουργία τους, που είναι εντελώς αθόρυβη.
Το βασικότερο εμπόδιο για την ευρεία εξάπλωσή τους στην αγορά είναι το υψηλό κόστος. Όμως, κάποιες εφαρμογές σε απομακρυσμένες περιοχές είναι οικονομικά συμφέρουσες, σε σύγκριση με άλλες συμβατικές λύσεις.
Στις περισσότερες χώρες παρέχονται κίνητρα για την εγκατάσταση Φ/Β συστημάτων, με κυριότερο αυτό της εξασφάλισης σταθερής τιμής πώλησης της παραγόμενης ενέργειας στο δίκτυο. Ο ιδιοκτήτης δηλαδή ενός Φ/Β συστήματος έχει τη δυνατότητα να συνδεθεί με το δίκτυο διανομής ηλεκτρισμού στον τόπο της εγκατάστασης και όταν η ενέργεια που παράγει υπερκαλύπτει τις ανάγκες του, μπορεί να πουλήσει το πλεόνασμα στην εταιρία διανομής (π.χ. για την Ελλάδα στη ΔΕΗ). Σε κάποιες χώρες η τιμή πώλησης της ενέργειας που παράγεται από Φ/Β ξεπερνάει την τιμή αγοράς μέχρι και 7 φορές, δημιουργώντας έτσι ένα ισχυρό κίνητρο για επενδύσεις σε τέτοια συστήματα.
Ένα πρόβλημα που συναντάται στις εγκαταστάσεις Φ/Β είναι η έλλειψη επαρκούς επιφάνειας για την τοποθέτηση πλαισίων. Αυτό όμως λύνεται με την ενσωμάτωση των πλαισίων σε κτίρια και υπάρχουσες κατασκευές. Η πιο κλασσική εφαρμογή είναι η τοποθέτηση των πλαισίων σε επίπεδες οροφές, αλλά σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται η κατασκευή μιας βάσης για τα πλαίσια. Τα Φ/Β πλαίσια μπορούν να ενσωματωθούν και στη στέγη, όπου ήδη υπάρχει η απαιτούμενη κλίση για τη βέλτιστη απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας, ενώ αντικαθιστώνται άλλα δομικά υλικά όπως τα κεραμίδια.
Ενσωμάτωση μπορεί να γίνει και στις προσόψεις κτιρίων, αντί για υαλοπετάσματα ή εξυπηρετώντας άλλες λειτουργίες, αντικαθιστώντας για παράδειγμα ένα σκίαστρο. Επίσης, υπάρχουν ημιδιαφανή πλαίσια, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως φωταγωγοί ή γυάλινες επιφάνειες όπου είναι επιθυμητό να περνάει φως. Το όριο των εφαρμογών είναι η φαντασία του κατασκευαστή ενώ το πρόβλημα της αισθητικής δεν υφίσταται πλέον ως επιχείρημα κατά των Φ/Β.
Στην Ελλάδα, η μέση ετήσια προσπίπτουσα ηλιακή ακτινοβολία κυμαίνεται στις 1.750 kWh/m2. Ένα σύστημα λοιπόν ονομαστικής ισχύος 3 kWp, που καταλαμβάνει μια επιφάνεια 30 m2 περίπου, έχει την δυνατότητα παραγωγής 4.500 kWh/έτος. Αυτό το μέγεθος αντιστοιχεί σε αποφυγή παραγωγής 4,5 ton. CO2 όταν η ισόποση ενέργεια παράγεται από την καύση λιγνίτη. Πρόκειται δε για ικανή ποσότητα ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών ενός μέσου νοικοκυριού.
Τα κίνητρα, που παρέχονται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, δεν αρκούν για την ευρεία ανάπτυξη της αγοράς Φ/Β. Σύντομα όμως το θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να εναρμονισθεί με αυτό των άλλων ευρωπαϊκών χωρών και αναμένεται να ακολουθήσει ραγδαία ανάπτυξη. Ήδη γίνεται πλήθος εγκαταστάσεων αυτόνομων συστημάτων σε απομακρυσμένες περιοχές όπου υπάρχει και οικονομικό όφελος.
H δραστηριοποίηση της ΕΤΕΜ
Για την κάλυψη λοιπόν των αναγκών της ελληνικής αγοράς, η ΕΤΕΜ Α.Ε., εταιρία του ομίλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ, έχει αναπτύξει ένα σύστημα αλουμινίου, που συνεργάζεται με Φ/Β πλαίσια για την ενσωμάτωσή τους σε κτίρια ή άλλες κατασκευές. Ο σχεδιασμός, που φαίνεται στην εικόνα 3, βασίζεται στην σειρά Ε-6400 και περιλαμβάνει κανάλια για τις καλωδιώσεις των πλαισίων και αποχέτευση βρόχινου νερού, ώστε να διευκολύνεται ο αυτοκαθαρισμός τους. Το σύστημα αυτό πρόκειται να δοκιμαστεί σύντομα σε εγκατάσταση, που θα πραγματοποιηθεί στα κεντρικά γραφεία του ομίλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ στο Μαρούσι. Η εγκατάσταση θα αποτελέσει συμπλήρωμα της έκθεσης προϊόντων του ομίλου που υπάρχει στον ίδιο χώρο, ενώ θα καλύπτει μέρος των ενεργειακών αναγκών του κτιρίου.
Το Δίκτυο Τεχνικής Υποστήριξης της ΕΤΕΜ Α.Ε., σε συνεργασία με αρχιτέκτονες και τεχνικές εταιρίες, έχει τη δυνατότητα παροχής ολοκληρωμένων λύσεων για την ένταξη Φ/Β συστημάτων σε κτίρια, χρησιμοποιώντας τα προϊόντα της εταιρίας. Παράλληλα, η ΕΤΕΜ Α.Ε. έχει τη δυνατότητα ανάπτυξης και άλλων προϊόντων για τυποποιημένες μεθόδους ενσωμάτωσης, όπως Φ/Β πλαίσια που τοποθετούνται αντί για κεραμίδια, την ενσωμάτωση Φ/Β σε δομικά υλικά όπως σκίαστρα, περσίδες, προκατασκευασμένα στοιχεία κ.ά. Με αυτόν τον τρόπο, το κόστος θα μπορούσε να μειωθεί σημαντικά και σταδιακά τα Φ/Β να αποτελέσουν μια οικονομικά βιώσιμη εναλλακτική λύση παραγωγής ενέργειας, χωρίς να απαιτείται η παροχή εξωτερικών οικονομικών κινήτρων.
ΑΛ. ΖΑΧΑΡΙΟΥ
Δείτε και το σχετικό άρθρο για τα Φωτοβολταϊκά Συστήματα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "ΤΟ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ", τεύχος Δεκεμβρίου 2001.